Đầu tư lớn nhưng nhiều ngân hàng chưa tối ưu hóa, chưa liên thông dữ liệu

Ngày 25/9, Hội thảo và Triển lãm cấp cao thường niên ngành ngân hàng Smart Banking 2025 chính thức diễn ra với chủ đề “Đột phá chuyển đổi số ngành ngân hàng: Dữ liệu là nền tảng, khách hàng là trung tâm”.

Chuyển đổi số mạnh mẽ, dữ liệu trở thành tài nguyên chiến lược

Những năm gần đây, chuyển đổi số trong ngành ngân hàng Việt Nam đã tạo nên những bước ngoặt quan trọng, không chỉ số hóa các giao dịch truyền thống mà còn tiến tới kiến tạo hệ sinh thái ngân hàng số toàn diện. Ở trung tâm của quá trình này chính là dữ liệu – yếu tố nền tảng giúp các tổ chức tài chính thấu hiểu sâu sắc hơn hành vi, nhu cầu và kỳ vọng của khách hàng.

Với hơn 90% giao dịch hiện thực hiện qua kênh số và hơn 87% người trưởng thành sở hữu tài khoản ngân hàng, dữ liệu phát sinh mỗi ngày trở thành tài nguyên vô giá để các ngân hàng thiết kế sản phẩm, dịch vụ thông minh, thuận tiện và an toàn hơn. Việc đối soát 119 triệu tài khoản cá nhân và 1,1 triệu tài khoản tổ chức từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cùng nguồn dữ liệu tín dụng của hơn 54 triệu khách hàng, đã mở ra khả năng cung ứng dịch vụ chính xác, minh bạch và cá nhân hóa hơn bao giờ hết.

Tuy nhiên, ngành ngân hàng đang đối mặt với không ít thách thức trong việc khai thác hiệu quả nguồn dữ liệu: làm sao để chuyển hóa khối dữ liệu khổng lồ thành trải nghiệm liền mạch, lấy khách hàng làm trung tâm ở mọi điểm chạm; làm sao để kết hợp AI, phân tích dữ liệu lớn và các công nghệ mới nhằm mang đến dịch vụ cá nhân hóa theo thời gian thực, đồng thời vẫn đảm bảo an toàn, bảo mật? Đây không chỉ là bài toán công nghệ mà còn là chiến lược dài hạn để biến dữ liệu thành tài sản chiến lược, nuôi dưỡng niềm tin và sự gắn kết của khách hàng.

Hiện các ngân hàng “big 4” đã giảm hơn 100 phòng giao dịch do có tới 98% khách hàng giao dịch trên kênh số. Gần 88% người trưởng thành đã có tài khoản ngân hàng – con số từng là mong ước trong nhiều năm. Giao dịch liên ngân hàng ghi nhận 30 triệu giao dịch, tổng giá trị hơn 40 tỷ USD, cho thấy quá trình chuyển đổi số đạt kết quả rõ nét.

Nhiều ngân hàng chưa tối ưu dữ liệu, thiếu liên thông với hệ thống dân cư

Theo ông Phạm Tiến Dũng, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, chia sẻ trải nghiệm cá nhân khi mở tài khoản tại một số ngân hàng, hệ thống vẫn lưu địa chỉ email cũ cách đây 10 năm mà ông không còn sử dụng. Điều này cho thấy công tác tối ưu hóa dữ liệu tại nhiều ngân hàng chưa thực sự tốt, và việc chưa kết nối kho dữ liệu căn cước công dân cũng là một khó khăn lớn.

Ông Dũng cho rằng, dữ liệu phải “đúng – đủ – sạch – sống”, nhưng quan trọng hơn là khả năng khai thác dữ liệu hiệu quả. Dẫn chứng là, dù đã có dữ liệu căn cước công dân do Bộ Công an cấp, song ở một số thủ tục như làm hộ chiếu hay visa, người dân vẫn phải xin xác nhận cư trú vì dữ liệu chưa được kết nối đồng bộ giữa các cơ quan.

“Nếu ứng dụng ngân hàng đứng yên một chỗ, không có sự kết nối thì không có giá trị. Do đó, chúng ta cần phát triển những ứng dụng ngân hàng tích hợp thông minh, tiện ích, tiện lợi. Ngân hàng cần đảm bảo an ninh, an toàn và hoạt động liên tục – đó là những yếu tố quan trọng nhất”, Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng nhấn mạnh.

Hướng tới hệ sinh thái ngân hàng số bền vững, đặt khách hàng làm trung tâm

Ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, nhấn mạnh sự kết hợp hài hòa giữa Chiến lược – Dữ liệu – Công nghệ – Con người, đặt trên nền tảng quản trị rủi ro và tuân thủ chủ động. Từ đó hướng tới một hệ sinh thái ngân hàng số bền vững: đổi mới nhưng an toàn, nhanh nhưng chuẩn mực, cá nhân hóa nhưng bảo vệ quyền riêng tư, mở kết nối nhưng kiểm soát chặt chẽ rủi ro hệ thống.

Để đạt tới “đột phá” thực sự trong năm 2025 và các giai đoạn tiếp theo, theo ông Hùng, cần giải quyết đồng thời nhiều bài toán: chuẩn hóa và làm sạch dữ liệu toàn hệ thống; xây dựng kiến trúc dữ liệu hợp nhất thay vì chồng lớp; thiết lập khung quản trị dữ liệu, bảo mật và quyền riêng tư nhất quán; tăng cường liên thông dữ liệu có kiểm soát giữa ngân hàng và các nền tảng dân cư, doanh nghiệp, bảo hiểm, viễn thông; đồng thời nâng cao năng lực phân tích thời gian thực để ra quyết định tức thì trong cấp tín dụng, quản lý rủi ro và giám sát gian lận.

Ông Hùng nhấn mạnh: “Phải giữ nguyên tắc khách hàng là trung tâm – về giá trị, trải nghiệm, an toàn và niềm tin – chứ không chỉ trong khẩu hiệu.”

“Để cung cấp sản phẩm, dịch vụ ngân hàng có hàm lượng công nghệ và cá nhân hóa cao, việc thu thập, khai thác và xử lý dữ liệu phải được coi trọng”, TS. Nguyễn Quốc Hùng nói thêm.

Đến nay, gần 87% người Việt Nam trưởng thành có tài khoản ngân hàng; giá trị thanh toán không dùng tiền mặt gấp 25 lần GDP. Trong 7 tháng đầu năm 2025 so với cùng kỳ 2024, giao dịch không dùng tiền mặt qua mã QR tăng 66,73% về số lượng và 159% về giá trị. Việt Nam cũng tiên phong kết nối thanh toán bán lẻ xuyên biên giới qua mã QR với Thái Lan, Campuchia và Lào, hướng tới mở rộng ra toàn khu vực châu Á.