Mỹ tung loạt động thái hạ nhiệt thuế quan

Mỹ tung loạt biện pháp giảm thuế với nông sản và hàng hóa nhập khẩu, đồng thời đạt thỏa thuận thương mại lớn với Thụy Sĩ, cho thấy sự chuyển hướng rõ rệt trong nỗ lực ổn định giá cả và giảm căng thẳng thương mại.

Miễn thuế loạt mặt hàng nông sản

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 14/11 đã quyết định miễn thuế đối với một số mặt hàng nông sản quan trọng như cà phê, ca cao, chuối và một số sản phẩm thịt bò. Động thái này diễn ra trong bối cảnh Nhà Trắng đối mặt với làn sóng chỉ trích ngày càng gia tăng, khi giá cả các mặt hàng thiết yếu tại Mỹ leo thang trong nhiều tháng qua.

Nhiều nhà phân phối thịt bò, cà phê, sô cô la và một số thực phẩm phổ biến đã đồng loạt tăng giá kể từ khi chính sách thuế quan mới được triển khai trong năm nay, làm gia tăng áp lực lên ngân sách hộ gia đình vốn bị bào mòn bởi lạm phát cao kéo dài.

Quyết định mới cũng mở rộng phạm vi miễn thuế cho hàng loạt trái cây như cà chua, bơ, dừa, cam và dứa. Bên cạnh cà phê, mức giảm thuế còn được áp dụng cho cả trà đen, trà xanh và các loại gia vị như quế và nhục đậu khấu.

Đây được xem là bước ngoặt quan trọng, bởi trước đó ông Trump luôn duy trì quan điểm cứng rắn rằng thuế quan là công cụ cần thiết để bảo vệ doanh nghiệp và người lao động Mỹ, đồng thời khẳng định người tiêu dùng cuối cùng sẽ không phải gánh thêm chi phí.

Quyết định miễn trừ được đưa ra chỉ một ngày sau khi Mỹ đạt được các thỏa thuận thương mại khung với bốn quốc gia Mỹ Latinh. Theo đó, thuế với hầu hết hàng hóa từ Argentina, Guatemala và El Salvador được ấn định ở mức 10%, trong khi Ecuador chịu mức 15%. Tuy nhiên, các sản phẩm không được trồng hoặc sản xuất tại Mỹ với số lượng đủ lớn, như chuối và cà phê, sẽ được miễn thuế hoàn toàn.

Giá thực phẩm tại Mỹ đã duy trì ở mức cao trong nhiều năm qua. Theo dữ liệu Chỉ số giá tiêu dùng (CPI), giá thực phẩm tiêu dùng tại nhà trong tháng 9 tăng khoảng 2,7% so với cùng kỳ năm ngoái trong khi dữ liệu mới nhất bị trì hoãn do chính phủ đóng cửa. Dù việc giảm thuế được kỳ vọng giúp hạ nhiệt giá cả, các chuyên gia cho rằng tình trạng thiếu hụt nguồn cung toàn cầu, nhất là với cà phê và thịt bò, cũng đóng vai trò quan trọng.

Đạt thỏa thuận thương mại khung với Thụy Sĩ

Cũng trong ngày 14/11, Mỹ và Thụy Sĩ thông báo đã đạt được thỏa thuận thương mại khung, theo đó Washington sẽ giảm thuế đối với hàng hóa nhập khẩu từ Thụy Sĩ từ mức 39% xuống còn 15%. Đổi lại, các doanh nghiệp Thụy Sĩ cam kết đầu tư 200 tỷ USD vào Mỹ trước cuối năm 2028.

Nhà Trắng cho biết Mỹ, Thụy Sĩ và Liechtenstein đặt mục tiêu hoàn tất đàm phán chi tiết và ký chính thức thỏa thuận vào quý I/2026.

Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer nhận định thỏa thuận giúp dỡ bỏ nhiều rào cản thương mại kéo dài hàng thập kỷ, mở ra thị trường mới cho hàng hóa Mỹ. Ông cũng hoan nghênh cam kết đầu tư lớn của các doanh nghiệp Thụy Sĩ, nhấn mạnh đây sẽ là yếu tố quan trọng trong việc giảm thâm hụt thương mại của Mỹ trong lĩnh vực dược phẩm và các ngành then chốt, đồng thời tạo ra hàng nghìn việc làm.

Theo thông báo của Nhà Trắng, ít nhất 67 tỷ USD trong tổng số 200 tỷ USD sẽ được giải ngân vào năm 2026. Con số này bao gồm cả các cam kết trước đó, trong đó có 50 tỷ USD từ Roche, 23 tỷ USD từ Novartis, cùng với đầu tư từ ABB, Stadler và một số tập đoàn công nghiệp lớn khác.

Ngoài dược phẩm, mặt hàng Thụy Sĩ xuất khẩu nhiều nhất sang Mỹ, dòng vốn đầu tư sẽ tập trung vào thiết bị y tế, hàng không vũ trụ và sản xuất vàng.

Bộ trưởng Kinh tế Thụy Sĩ Guy Parmelin cho biết thỏa thuận tác động đến khoảng 40% kim ngạch xuất khẩu của Thụy Sĩ, đồng thời đưa mức thuế Mỹ áp lên hàng hóa Thụy Sĩ ngang bằng với mức 15% dành cho hàng xuất khẩu EU. Ông cho biết thêm mức thuế mới có thể có hiệu lực chỉ trong “vài ngày hoặc vài tuần”, tùy thuộc vào tiến độ điều chỉnh của hệ thống hải quan Mỹ.

Thỏa thuận mới đảm bảo mức thuế trần 15% đối với ngành dược phẩm Thụy Sĩ, giảm thiểu tác động từ các loại thuế an ninh quốc gia sắp được áp dụng theo Mục 232, vốn có thể lên tới 100% đối với một số loại thuốc được cấp bằng sáng chế. Mức trần này cũng sẽ được áp dụng cho các lĩnh vực khác trong tương lai, như chất bán dẫn.

Phía Thụy Sĩ cũng sẽ giảm thuế nhập khẩu đối với hàng công nghiệp, cá, hải sản và một số sản phẩm nông nghiệp từ Mỹ. Đồng thời, Mỹ được cấp hạn ngạch miễn thuế với 500 tấn thịt bò, 1.000 tấn thịt bò rừng bison và 1.500 tấn thịt gia cầm.

Mỹ cho biết Thụy Sĩ sẽ xóa bỏ nhiều loại thuế đối với các mặt hàng như hạt tươi và khô, trái cây, hải sản và hóa chất. Thụy Sĩ cũng chấp nhận công nhận tiêu chuẩn an toàn xe cơ giới của Mỹ, nhằm giải quyết phàn nàn lâu nay rằng châu Âu không nhập khẩu xe do Mỹ sản xuất.

Các hiệp hội công nghiệp Thụy Sĩ đánh giá cao thỏa thuận, cho rằng mức thuế 15% sẽ giúp họ cạnh tranh công bằng hơn với các doanh nghiệp EU. Những ngành hưởng lợi rõ nhất gồm máy móc, dụng cụ chính xác, đồng hồ và thực phẩm, các lĩnh vực xuất khẩu chủ lực sang Mỹ.

Viện Kinh tế Thụy Sĩ (KOF) dự báo nền kinh tế nước này có thể tăng trưởng vượt 1% vào năm 2026 nếu mức thuế mới được thực thi, thay vì mức 0,9% theo dự báo hiện tại.

Theo số liệu của Cục Thống kê Dân số Mỹ, Thụy Sĩ đạt thặng dư thương mại hàng hóa 38,3 tỷ USD với Mỹ năm 2024. Con số này tăng lên 55,7 tỷ USD trong 7 tháng đầu năm 2025, chủ yếu do doanh nghiệp Mỹ nhập khẩu hàng Thụy Sĩ mạnh trước khi thuế “có đi có lại” có hiệu lực từ tháng 4.

Chuyên gia kinh tế Nadia Gharbi của ngân hàng Pictet nhận định việc giảm thuế đã loại bỏ rủi ro lớn nhất đối với nền kinh tế Thụy Sĩ, đồng thời cải thiện rõ rệt triển vọng tăng trưởng.

Trong quý gần nhất tính đến tháng 9, Swissmem cho biết xuất khẩu của ngành công nghiệp Thụy Sĩ sang Mỹ giảm 14%, riêng ngành sản xuất máy công cụ giảm tới 43%.