Phó Thống đốc: Khai thác dữ liệu phải gắn với an toàn hệ thống

Tác giả: Phương Linh

Ngày đăng: 25/09/2025, 15:33

Ngành ngân hàng đang đứng trước cơ hội khai thác hiệu quả kho dữ liệu lớn nhưng phải bảo đảm an ninh an toàn. Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng cho rằng phải hiện thực hoá nhiệm vụ này để ngân hàng mở rộng hoạt động trên không gian số, thúc đẩy tài chính toàn diện.

Ngày 25/9/2025, dưới sự bảo trợ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam phối hợp cùng Tập đoàn IEC, Hiệp hội Dữ liệu quốc gia và Hiệp hội An ninh mạng quốc gia tổ chức hội thảo và triển lãm cấp cao thường niên ngành ngân hàng – Smart Banking 2025 với chủ đề: “Đột phá chuyển đổi số ngành ngân hàng: Dữ liệu là nền tảng, khách hàng là trung tâm”.

Ngân hàng truyền thống nhường chỗ ngân hàng số

Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, cho biết trong những năm qua hệ sinh thái dịch vụ tài chính số tại Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ.

Theo đó, phần lớn dịch vụ ngân hàng cơ bản đã được số hóa trên các kênh điện tử. Nhiều ngân hàng ghi nhận trên 95% giao dịch được thực hiện qua kênh số thay vì tại quầy truyền thống. Song song, nhiều nghiệp vụ cơ bản đã được số hóa hoàn toàn 100% như tiền gửi tiết kiệm, tiền gửi có kỳ hạn, mở và sử dụng tài khoản thanh toán, mở thẻ ngân hàng, ví điện tử, chuyển tiền, thậm chí vay vốn trực tuyến.

“Tính tới thời điểm hiện tại, tỷ lệ người trưởng thành có tài khoản ngân hàng tại Việt Nam đã đạt gần 87%. Giá trị thanh toán không dùng tiền mặt tương đương gấp 25 lần tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Trong 7 tháng đầu năm 2025, giao dịch qua mã QR tăng gần 67% về số lượng và bật tăng 159% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024”.

Ông Hùng cũng cho biết Việt Nam là một trong những quốc gia tiên phong kết nối thanh toán bán lẻ xuyên biên giới qua mã QR với Thái Lan, Campuchia và Lào và hướng tới mở rộng hợp tác ra khu vực châu Á.

Chính vì vậy, dữ liệu là nền tảng quan trọng để ngân hàng phát triển các sản phẩm, dịch vụ có hàm lượng công nghệ cao, dịch vụ cá nhân hóa và gia tăng trải nghiệm cho khách hàng. “Thông qua việc khai thác dữ liệu, các ngân hàng có thể tối ưu quy trình phát hiện rủi ro, ngăn chặn gian lận, cải thiện thẩm định hồ sơ vay vốn cũng như nâng cao khả năng phân tích và dự báo thị trường”, ông Hùng khẳng định.

Cụ thể, nhiều tổ chức tín dụng đã áp dụng các giải pháp công nghệ mới, cho phép khách hàng mở tài khoản thanh toán thông qua xác thực dữ liệu dân cư, định danh bằng thẻ căn cước công dân gắn chip hoặc ứng dụng VNeID. Hệ thống ngân hàng cũng tiến hành làm sạch dữ liệu khách hàng trên nền tảng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, tối ưu quy trình cho vay bằng các giải pháp chấm điểm tín dụng và xác thực đa chiều.

Tính đến ngày 13/6/2025, có 63 tổ chức tín dụng đã triển khai ứng dụng căn cước công dân gắn chip tại quầy; 57 tổ chức tín dụng và 39 tổ chức trung gian thanh toán tích hợp xác thực bằng căn cước công dân trên ứng dụng di động; 32 tổ chức tín dụng và 15 trung gian thanh toán đang triển khai ứng dụng VNeID. Toàn hệ thống đã có hơn 117 triệu hồ sơ khách hàng được đối chiếu sinh trắc học qua CCCD gắn chip hoặc VNeID, chiếm gần 100% số tài khoản thanh toán cá nhân có giao dịch trên kênh số.

Giải bài toán dữ liệu song song với bảo đảm an toàn

Phát biểu tại hội thảo, ông Phạm Tiến Dũng, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, nhấn mạnh mối quan hệ giữa dữ liệu và khách hàng là không thể tách rời: không có khách hàng thì không có dữ liệu, và dữ liệu nếu không được khai thác sẽ không mang lại giá trị.

Theo ông Dũng, dữ liệu ngân hàng không chỉ cần “đúng, đủ, sạch, sống” mà còn phải giải quyết hai vấn đề then chốt: (i) khai thác hiệu quả và (ii) xây dựng các ứng dụng thông minh, tiện ích, thuận lợi cho người dùng.

“Theo thống kê, 98% khách hàng đã thực hiện giao dịch trên kênh số. Chỉ trong một ngày, hệ thống ngân hàng ghi nhận trên 30 triệu giao dịch, với tổng giá trị khoảng 900.000 tỷ đồng thực hiện giao dịch liên chi nhánh. Đây là con số vô cùng lớn.” — Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng

Với khối lượng giao dịch khổng lồ này, việc bảo đảm an ninh, duy trì hoạt động an toàn và liên tục là ưu tiên hàng đầu của ngành ngân hàng. Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước cũng xây dựng hành lang pháp lý giúp các ngân hàng phát triển sản phẩm dịch vụ đạt chuẩn, tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế để phục vụ khách hàng. Đây là nền tảng quan trọng để ngành ngân hàng phát triển hoạt động trên không gian số, thúc đẩy tài chính toàn diện.

Tuy nhiên, để đạt được những “đột phá” thực sự trong năm 2025 và các giai đoạn tiếp theo, ông Nguyễn Quốc Hùng cho rằng ngành ngân hàng cần giải quyết đồng thời nhiều bài toán:

• Chuẩn hóa và làm sạch dữ liệu ở quy mô toàn hệ thống; xây dựng kiến trúc dữ liệu hợp nhất.
• Thiết lập khung quản trị dữ liệu đi đôi với bảo mật, quyền riêng tư và đạo đức sử dụng dữ liệu.
• Tăng cường khả năng liên thông dữ liệu có kiểm soát giữa ngân hàng với các nền tảng định danh, dữ liệu dân cư, doanh nghiệp, thương mại điện tử, bảo hiểm, viễn thông.
• Nâng cao năng lực phân tích dữ liệu thời gian thực phục vụ ra quyết định tức thời trong cấp tín dụng, quản lý rủi ro và giám sát gian lận.

“Nguyên tắc quan trọng nhất là khách hàng phải thực sự ở vị trí trung tâm về giá trị, trải nghiệm, an toàn và niềm tin – không chỉ trong khẩu hiệu”, ông Nguyễn Quốc Hùng nhấn mạnh.